e-class
© Γρηγόρης Ζερβός
  • Αρχική
  • Ε΄ Τάξη
    • Γλώσσα Ε΄ >
      • Ο φίλος μας το περιβάλλον
      • Η ζωή στην πόλη
      • 28η Οκτωβρίου
      • Τα ζώα που ζουν κοντά μας
      • Πολυτεχνείο
      • Οι φίλοι μας, οι φίλες μας
      • Μουσική
      • Χριστούγεννα
      • Βιβλία - Βιβλιοθήκες
      • Μυστήρια - Επιστημονική φαντασία
      • Παιχνίδια, παιχνίδια, παιχνίδια
      • 25η Μαρτίου
      • Πάσχα
    • Μαθηματικά Ε΄ >
      • Προπαίδεια
      • Μαθηματικά - Ενότητα 2
      • Μαθηματικά - Ενότητα 3
      • Μαθηματικά - Ενότητα 4
      • Μαθηματικά - Ενότητα 5
      • Κλάσματα
    • Ιστορία Ε΄ >
      • Ιστορία Ε' - ενότητες >
        • Ιστορία Ε΄ - Α΄ Ενότητα
        • Ιστορία Ε΄ - Β΄ Ενότητα
        • Ιστορία Ε΄ - Γ΄ Ενότητα
        • Ιστορία Ε΄ - Δ΄ Ενότητα
        • Ιστορία Ε΄ - Ε΄ Ενότητα
        • Ιστορία Ε΄ - ΣΤ΄ Ενότητα (Α)
        • Ιστορία Ε΄ - ΣΤ΄ Ενότητα (Β)
      • Ιστορία - σχεδιαγράμματα
      • Ιστορία - βιβλία
      • Γλωσσάριο βιβλίου
      • Χρονολογικός πίνακας
      • Βυζαντινοί αυτοκράτορες
      • Βυζαντινός στρατός >
        • Βυζαντινό πεζικό & ιππικό
        • Βάραγγοι - Πολεμικές μηχανές
        • Βυζαντινός στόλος - Υγρό πυρ
    • Γεωγραφία Ε΄ >
      • Α΄ Ενότητα - Οι χάρτες
      • Γεωγραφία - Ελλάδα >
        • Ελλάδα - θέση
        • Ελλάδα - ακτογραφικά στοιχεία
        • Ελλάδα - γεωμορφολογική εξέταση
    • Φυσικά Ε΄ >
      • Υλικά σώματα
      • Μίγματα
      • Ενέργεια
      • Πεπτικό σύστημα
      • Θερμότητα
      • Ηλεκτρισμός
      • Φως
      • Ήχος
      • Μηχανική
    • Θρησκευτικά Ε΄ >
      • Θεματική ενότητα 1
      • Θεματική ενότητα 2
    • Δημιουργίες 2014-15 >
      • Η πόλη - κολάζ
      • Βυζαντινά κάστρα
    • Ε΄ Τάξη - Επικοινωνία
  • ΣΤ΄ Τάξη
    • Γλώσσα ΣΤ΄ >
      • Ταξίδια, τόποι, μεταφορικά μέσα
      • Κατοικία
      • 28η Οκτωβρίου
      • 17η Νοέμβρη
      • Διατροφή
      • Χριστούγεννα
      • Η ζωή σε άλλους τόπους
      • Συσκευές
      • 25η Μαρτίου
      • Πάσχα
      • Κινηματογράφος - Θέατρο
    • Μαθηματικά ΣΤ΄ >
      • Προπαίδεια
      • 1. Αριθμοί & πράξεις
    • Ιστορία ΣΤ΄ >
      • Ενότητες βιβλίου >
        • Ενότητα Α
        • Ενότητα Β
        • Ενότητα Γ - Κεφ. 1-9
        • Ενότητα Γ - Κεφ. 10-18
      • Σχεδιαγράμματα
      • Επαναληπτικά
      • Πρωταγωνιστές
    • Φυσικά ΣΤ΄ >
      • Ενέργεια
      • Θερμότητα
      • Έμβια - Άβια
      • Φυτά
      • Ζώα
      • Οικοσυστήματα
      • Αναπνευστικό σύστημα
      • Κυκλοφορικό σύστημα
      • Ηλεκτρομαγνητισμός
    • Γεωγραφία ΣΤ΄ >
      • Α΄ Ενότητα - Η Γη ως ουράνιο σώμα
    • Θρησκευτικά ΣΤ΄ >
      • Θεματική ενότητα 1
      • Θεματική ενότητα 2
      • Θεματική ενότητα 3
    • ΣΤ΄ Τάξη - Επικοινωνία
  • Blog
  • Ημερολόγιο
  • Χρήσιμα
    • Θρησκευτικά Γ΄ >
      • Θεματική ενότητα 1
      • Θεματική ενότητα 2
      • Θεματική ενότητα 3
      • Θεματική ενότητα 4
    • Θρησκευτικά Δ΄ >
      • Θεματική ενότητα 1
      • Θεματική ενότητα 2
    • Για τους γονείς
    • Υλικά
    • Καιρός
  • Ασφάλεια στο Διαδίκτυο
  • Επικοινωνία

Α΄ ΕΝΟΤΗΤΑ

ΧΑΡΤΕΣ
ΕΝΑ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Picture
Ο χάρτης

Picture
Αν θέλουμε να μελετήσουμε τη μορφή της επιφάνειας της Γης και τις αλλαγές της, πρέπει να την απεικονίσουμε.
Μια τέτοια απεικόνιση είναι ο χάρτης. Ένα εργαλείο που μας βοηθάει στη μελέτη της μορφής του κόσμου.
Picture

​Κάθε χάρτης απεικονίζει τη μορφή που έχει ένα μέρος της επιφάνειας της Γης, όσο μικρό ή μεγάλο κι αν είναι αυτό.
​Αναπαριστά την πραγματικότητα που υπάρχει γύρω μας, δηλαδή τις φυσικές ομορφιές και τα ανθρώπινα δημιουργήματα. Η απεικόνιση γίνεται με διάφορα σύμβολα που όλοι οι άνθρωποι μπορούν να καταλάβουν. 
Picture

​Τα τοπία που υπάρχουν γύρω μας, καθώς περνούν τα χρόνια, αλλάζουν συνεχώς μορφή. Ένα μικρό βουνό μπορεί να εξαφανιστεί και στη θέση του να γίνει ένας μεγάλος δρόμος, τα νερά της βροχής ίσως δημιουργήσουν ένα μικρό χείμαρρο, ένας ισχυρός σεισμός πιθανόν να ανοίξει ρήγμα ή να καταστρέψει ένα ανθρώπινο έργο, ένα ηφαίστειο με τη λάβα του ίσως δημιουργήσει ένα μικρό νησί κ.ά.
​Όλες αυτές οι αλλαγές διαμορφώνουν την επιφάνεια της Γης και μπορούν να απεικονιστούν σε ένα χάρτη. Επομένως ο χάρτης είναι το «εργαλείο» που μας βοηθά να μελετήσουμε τη μορφή ενός τοπίου.
Picture
Picture
Τοπίο σε διαφορετικές χρονικές περιόδους που δείχνει τις αλλαγές στην επιφάνεια της Γης

Το τοπίο αλλάζει

​Από πολύ παλιά οι άνθρωποι προσπάθησαν να σχεδιάσουν στοιχεία της επιφάνειας της Γης (π.χ. βουνά, ποτάμια κ.ά.) και ό,τι υπήρχε πάνω σ' αυτήν και τους ενδιέφερε (π.χ. σπίτια, αγρούς, πηγές κ.ά.). Τα πρώτα αυτά απλά σχέδια της επιφάνειας της Γης εξελίχθηκαν και με τη βοήθεια της τεχνολογίας έδωσαν τους σημερινούς χάρτες.
Picture
Βραχογράφημα ενός νεολιθικού χωριού από την Ιταλία και εικονογραφική απόδοσή του.

Picture
Χάρτης από βέργες που κατασκεύαζαν οι κάτοικοι των νησιών Μαρσάλ στον Ειρηνικό Ωκεανό. Τα κοχύλια έδειχναν τις θέσεις των νησιών.
Picture
Χάρτης μεταλλείων χρυσού στην αρχαία Αίγυπτο, 1250 π.Χ.

Picture
Χάρτης της Άνδρου Επιχρωματισμένη χαλκογραφία F. Ferretti, 1579


Ο Κλαύδιος Πτολεμαίος, μαθηματικός, αστρονόμος και γεωγράφος, έζησε το 2ο μ.Χ. αιώνα στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Στην εικόνα ο Πτολεμαίος υπολογίζει με εξάντα και διαβήτη τη θέση των άστρων, ενώ ένας μαθητής του μεταφέρει τα δεδομένα στην υδρόγειο.

Εικονογράφηση στην πρώτη σελίδα του ελληνικού χειρόγραφου της Γεωγραφίας του Πτολεμαίου (Parisinus graecus, 15ος αιώνας).
Picture

Picture

Είδη χαρτών

Οι πληροφορίες οι σχετικές με έναν τόπο είναι πολλές και δεν μπορούν να παρουσιαστούν όλες σε ένα μόνο χάρτη. Για το λόγο αυτό υπάρχουν πολλοί και διαφορετικοί χάρτες για έναν τόπο. Κάθε χάρτης περιέχει συγκεκριμένες πληροφορίες και εξυπηρετεί διαφορετικές ανάγκες.
Picture

Υπάρχουν χάρτες που είναι βασικοί για κάθε τόπο, αφού μας δίνουν πληροφορίες για τη μορφή του εδάφους και για τα έργα των ανθρώπων πάνω σε αυτό. Οι χάρτες αυτοί ονομάζονται γενικοί.
Υπάρχουν επίσης και χάρτες που αναφέρονται σε ένα χαρακτηριστικό θέμα, που μπορεί να ενδιαφέρει μόνο ορισμένους ανθρώπους. Οι χάρτες αυτοί ονομάζονται θεματικοί.

Picture
Picture

Πολυχάρτης Ελλάδας
Γεωμορφολογικός χάρτης Ελλάδας
Εξάσκηση

Ο χάρτης που παρουσιάζει στοιχεία από το ανθρωπογενές περιβάλλον ονομάζεται πολιτικός χάρτης.
Ο χάρτης που που περιέχει βασικά γεωμορφολογικά και ανθρωπογενή στοιχεία ονομάζεται γεωμορφολογικός χάρτης.
Πολιτικός χάρτης Ελλάδας
Γεωμορφολογικός χάρτης Ελλάδας
  • Οι χάρτες που παρουσιάζουν δρόμους, οικοδομικά τετράγωνα, πάρκα της πόλης κ.ά. είναι οι αστικοί χάρτες.
  • Οι χάρτες που παρουσιάζουν τα προϊόντα, τα οποία παράγονται σε διαφορετικές περιοχές είναι οι χάρτες παραγωγής προϊόντων (παραγωγικός).
  • Οι χάρτες που παρουσιάζουν αρχαιολογικούς τόπους και μνημεία είναι οι ιστορικοί χάρτες.
  • Οι χάρτες που παρουσιάζουν τις πορείες του Αποστόλου Παύλου και τους Αγίους Τόπους είναι οι θρησκευτικοί χάρτες.
Εκτός από αυτές τις ομάδες χαρτών υπάρχουν και άλλες κατηγορίες που δίνουν ποικίλες πληροφορίες, όπως οι οδικοί χάρτες, οι κλιματικοί χάρτες, οι μετεωρολογικοί και άλλοι...

Αστικός
Ιστορικός
Κλιματικός
Μετεωρολογικός
Οδικός
Παραγωγής προϊόντων
Θρησκευτικός

Σταυρόλεξο

Η ταυτότητα του χάρτη: Τίτλος και υπόμνημα

Picture
Picture


Ο τίτλος είναι μια χαρακτηριστική φράση, η οποία δηλώνει το περιεχόμενο του χάρτη και επομένως αποτελεί στοιχείο της ταυτότητάς του.
Το περιεχόμενο του χάρτη εμφανίζεται στον τίτλο του. Γι' αυτόν τον λόγο κάθε χάρτης πρέπει να έχει έναν τίτλο.
Picture

Picture
Οι χάρτες, για να είναι χρήσιμοι, για να μπορούν να "διαβάζονται" εύκολα από όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από τη γλώσσα που μιλούν. Για να το πετύχουν αυτό οι χαρτογράφοι, αντί να γράφουν λέξεις, χρησιμοποιούν σύμβολα και χρώματα. Έτσι, αντί να γράφουν "αυτό είναι ένα χωριό", χρησιμοποιούν μια μαύρη κουκκίδα. Αντί να γράφουν "αυτό είναι ένα ποτάμι", χρησιμοποιούν μια μπλε γραμμή.

​Για να είμαστε σίγουροι τι ακριβώς σημαίνει κάθε σύμβολο, όταν διαβάζουμε ένα χάρτη, θα πρέπει να συμβουλευόμαστε το υπόμνημα. Σ' αυτό παρουσιάζονται οι ερμηνείες των συμβόλων και των χρωμάτων που χρησιμοποιούνται στο χάρτη.

Picture

ΕΞΑΣΚΗΣΗ
Picture

Η ταυτότητα του χάρτη: Κλίμακα

Picture

Picture
Στον χάρτη, η απόσταση Μέγαρα-Ελευσίνα είναι 6 εκατοστά, δηλαδή πολύ μικρότερη από την πραγματική απόσταση που έχουν οι δύο πόλεις στην επιφάνεια της Γης.​
Οι χαρτογράφοι, για να μεταφέρουν μια περιοχή επάνω σε ένα χάρτη, τη σχεδιάζουν υπό κλίμακα, δηλαδή μικρότερη απ' ό,τι είναι στην πραγματικότητα. Η κλίμακα δηλώνει σε πόση απόσταση πάνω στο έδαφος αντιστοιχεί μία απόσταση πάνω στον χάρτη.
​Για παράδειγμα κλίμακα 1/1.000.000 δηλώνει ότι απόσταση ενός εκατοστού επάνω στο χάρτη αντιστοιχεί με απόσταση ενός εκατομμυρίου εκατοστών στο έδαφος (1.000.000 εκ. = 10.000 μ. = 10 χμ.).


Picture
Η κλίμακα στο χάρτη μπορεί να παρουσιαστεί με δύο τρόπους:
Picture
ή
Picture

Η κλίμακα ενός χάρτη είναι ένας αριθμός που δείχνει πόσες φορές είναι μικρότερη μια περιοχή πάνω στο χάρτη από το μέγεθός της στην επιφάνεια της Γης.

Κάθε χάρτης μάς δίνει λιγότερες ή περισσότερες πληροφορίες για μια περιοχή. Όταν ο χάρτης δείχνει πολλές λεπτομέρειες, λέμε ότι η κλίμακά του είναι μεγάλη (ο παρανομαστής μικραίνει), ενώ όταν η κλίμακα μικραίνει (ο παρονομαστής μεγαλώνει), ο χάρτης μάς δείχνει λιγότερες λεπτομέρειες.

Picture
Picture

Η κλίμακα στον χάρτη
Υπολογίζοντας αποστάσεις υπό κλίμακα

Προσανατολισμός

Picture

Picture

​Όταν κάποιος μας αναφέρει πού βρίσκεται χρησιμοποιώντας ένα συγκεκριμένο σημείο, λέμε ότι ορίζει τη σχετική θέση του ως προς το σημείο αυτό. Με τον ίδιο τρόπο μπορούμε να προσδιορίσουμε τη θέση μιας πόλης ή περιοχής σε σχέση με μία άλλη.
Σήμερα για τον προσανατολισμό μας χρησιμοποιούμε τα σημεία του ορίζοντα. Είναι ένας τρόπος που τον έχουν δεχθεί όλοι οι άνθρωποι και έτσι μπορούμε να προσδιορίζουμε τη θέση μας κάθε στιγμή, όταν υπάρχει ανάγκη.

Ας βρούμε πώς προσδιορίζουμε τα σημεία του ορίζοντα
Η ανατολή του ήλιου δηλώνει το ξεκίνημα μιας νέας ημέρας. Το πρωί στο προαύλιο του σχολείου τείνουμε το δεξί μας χέρι προς το μέρος που ανατέλλει ο ήλιος. Το πρόσωπό μας τότε θα κοιτά τον Βορρά, η πλάτη μας θα είναι στραμμένη προς τον Νότο και το αριστερό μας χέρι θα δείχνει τη Δύση.
Κάθε χάρτης είναι προσανατολισμένος, δηλαδή δείχνει τα σημεία του ορίζοντα. ο Βορράς είναι στο επάνω μέρος, ο Νότος στο κάτω μέρος, η Ανατολή στα δεξιά και η Δύση στα αριστερά.
Picture
Συνήθως οι κατευθύνσεις που πρέπει να περιγράψουμε δεν είναι ακριβώς βόρεια, νότια, ανατολικά ή δυτικά. Γι' αυτό χρησιμοποιούμε και ενδιάμεσες κατευθύνσεις: βορειοανατολικά (ΒΑ), βορειοδυτικά (ΒΔ), νοτιοανατολικά (ΝΑ), νοτιοδυτικά (ΝΔ). 

Ο προσανατολισμός στον χάρτη σημειώνεται συνήθως με ένα βέλος και το γράμμα Β (Βορράς) ή το γράμμα Ν (North).
Picture
Picture
Picture

Προσανατολισμός στον χάρτη
Προσανατολισμός με την πυξίδα στον χάρτη


Η πυξίδα είναι ένα όργανο, που μας βοηθάει να προσανατολιζόμαστε. Ο Βορράς είναι πάντα το σημείο του ορίζοντα που δείχνει πάντα η μαγνητική βελόνα.
Picture
Picture

ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ...

Προσανατολισμός με τη βοήθεια του ήλιου

Τείνουμε το δεξί μας χέρι προς το μέρος που ανατέλλει ο ήλιος. Το πρόσωπό μας κοιτάζει τον Βορρά, η πλάτη μας είναι στραμμένη στον Νότο και το αριστερό μας χέρι θα δείχνει τη Δύση.
Picture

Προσανατολισμός με τη βοήθεια των ηλιακών συλλεκτών

Οι ηλιακοί συλλέκτες είναι τοποθετημένοι με προσανατολισμό προς τον νότο, λόγω μεγαλύτερης ηλιοφάνειας.
Picture

Προσανατολισμός με τη βοήθεια της εκκλησίας

Τα ιερά των εκκλησιών χτίζονται πάντα προς την Ανατολή.
Picture

Προσανατολισμός με τη βοήθεια των μνημάτων

​Στα νεκροταφεία ο σταυρός των μνημάτων είναι προσανατολισμένος στη Δύση.
Picture

Picture
Στην εικόνα ο ήλιος δύει, άρα το παιδί έχει στραμμένο το αριστερό χέρι προς τον ήλιο.


Picture

Εξάσκηση

Picture
Picture

Picture


Διαδραστικός πολιτιστικός χάρτης της Ελλάδας
On-line χάρτης της Ελλάδας (© 2000-2008 ΤΕΙ Πειραιά, Τμήμα Η/Υ Συστημάτων, Εργαστήριο Σύγχρονης Σχεδίασης)

Picture

© 2011 Γρηγόρης Ζερβός
Powered by Create your own unique website with customizable templates.