Τα ζώα που ζουν κοντά μας

Στόχοι

Σε αυτή την ενότητα:

Περιγράφουμε ζώα
Μιλάμε για τη συμπεριφορά των ανθρώπων προς τα ζώα.
Χρησιμοποιούμε επίθετα και μετοχές με λειτουργία επιθέτου.
Χρησιμοποιούμε σωστά τα άρθρα (οριστικά και αόριστα).
Κλίνουμε επίθετα σε -ής, -ιά, -ί και -ύς, -ιά, -ύ.

Ο "Μάγκας" της Πηνελόπης Δέλτα

Στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, κοντά σε μια πλούσια ελληνική οικογένεια, των αρχών του αιώνα μας ζει ο Μάγκας, ένα σκυλάκι ράτσας, πολύ καλομαθημένο. Κάποια στιγμή αποφασίζει να το σκάσει από το σπίτι των ιδιοκτητών του αλλά αντιμετωπίζει τις δυσκολίες της νέας του ζωής. Εκεί θα τον συντροφέψει ένα άλλο σκυλί που ζει αδέσποτο στους δρόμους. Ο Μάγκας όμως δεν αντέχει για πολύ αυτή τη ζωή και έτσι αποφασίζει να επιστρέψει κοντά στους δικούς του. Αργότερα, θα συντροφέψει τον νεαρό κύριό του στην Ελλάδα και μαζί του θα λάβει μέρος στον Μακεδονικό Αγώνα.

Η Πηνελόπη Δέλτα γεννήθηκε το 1874 στην Αλεξάνδρεια και έδωσε τέλος στη ζωή της στις 2 Μαΐου 1941. Ήταν κόρη του εθνικού ευεργέτη Εμμανουήλ Μπενάκη και είχε γνωρίσει εξέχουσες προσωπικότητες όπως ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο Νικόλαος Πλαστήρας.

Πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα σε νεαρή ηλικία δημοσιεύοντας έργα της στο περιοδικό της Αλεξάνδρειας Έσο Έτοιμος. Το 1909 εκδίδεται το μυθιστόρημά της Για την Πατρίδα, την επόμενη χρονιά το Παραμύθι χωρίς όνομα και ένα χρόνο αργότερα το ιστορικό μυθιστόρημα Τον καιρό του Βουλγαροκτόνου. Το 1915 εξέδωσε στην Αθήνα τα Παραμύθια και άλλα. Λίγο μετά την οριστική δημοσιεύονται τα διηγήματα για ενήλικες Τ' ανεύθυνα (1921) και Η Ζωή του Χριστού (1925).

Το 1925 παρουσιάστηκαν τα πρώτα συμπτώματα της ασθένειας που την κράτησε καθηλωμένη στο σπίτι για την υπόλοιπη ζωή της. Το 1935 εκδίδεται Ο Μάγκας και δύο χρόνια αργότερα το ιστορικό μυθιστόρημα Στα μυστικά του βάλτου. Ήδη είχε εκδοθεί ο Τρελαντώνης (1932), στο οποίο περιγράφει τις περιπέτειες των παιδικών χρόνων του μικρότερου αδερφού της. Εμπνέεται από τη θρησκευτική παράδοση, τη βυζαντινή ιστορία και το μακεδονικό αγώνα. Το έργο της ήρθε να καλύψει ένα μεγάλο κενό στο χώρο της παιδικής λογοτεχνίας.

Πηγή: Πανεπιστήμιο Αιγαίου - Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών

Διάβασε για το πώς μπορούμε να περιγράψουμε ένα ζώο και δες το παρακάτω σχεδιάγραμμα...

Περιγραφή ζώου - σχεδιάγραμμα

Επίθετα

Επίθετα λέγονται οι λέξεις που μας φανερώνουν τι είδους (πώς είναι) το ουσιαστικό ή αλλιώς… μας φανερώνουν την ποιότητα ή μια ιδιότητα του ουσιαστικού.

Παράδειγμα

όμορφος

άνθρωπος

Τι είδους είναι το ουσιαστικό μας, δηλαδή η λέξη "άνθρωπος";

↓

Είναι "όμορφος" (έχει την ιδιότητα της ομορφιάς).

επίθετο

ουσιαστικό

Οι "παραξενιές" των επιθέτων

Τα επίθετα κλίνονται όπως και τα ουσιαστικά, δηλαδή έχουν πτώσεις και αριθμούς.
Σχηματίζουν και τα 3 γένη. Δηλαδή, η ίδια λέξη αλλάζει για να ταιριάξει και στα 3 γένη (συνήθως αλλάζει το τελευταίο κομμάτι του επιθέτου, δηλαδή η κατάληξη).
Τα επίθετα χαρακτηρίζουν (φανερώνουν τι είδους είναι) κάποιο ουσιαστικό, γι’ αυτό δεν υπάρχουν μόνα τους στο λόγο. Πάντα πηγαίνουν μαζί μ’ ένα ουσιαστικό.
Ο τόνος στα επίθετα -κατά την κλίση- δεν κατεβαίνει σε καμία πτώση. Παραμένει στη συλλαβή που τονίζεται στην ονομαστική ενικού του αρσενικού.
Τα επίθετα έχουν τις ίδιες καταλήξεις που έχουν και τα ουσιαστικά. Κλίνονται όπως τα ουσιαστικά που έχουν τις ίδιες καταλήξεις. Τα χωρίζουμε σε κατηγορίες σύμφωνα με τις καταλήξεις τους. Π.χ.: ο μεγάλος κήπος - η μεγάλη πόλη - το μεγάλο μήλο.

Επιθετικός προσδιορισμός

Επιθετικός προσδιορισμός ονομάζεται το επίθετο ή άλλη λέξη, που βρίσκεται σε θέση επιθέτου, δηλαδή, δίπλα σε ουσιαστικό και…

προσδιορίζει (λέει ακριβώς τι είδους είναι) το ουσιαστικό

φανερώνει μία μόνιμη ιδιότητα (ένα γνώρισμα που έχει συνέχεια) του ουσιαστικού.

■ Ο επιθετικός προσδιορισμός βρίσκεται στο ίδιο γένος, στον ίδιο αριθμό και στην ίδια πτώση με το ουσιαστικό που προσδιορίζει.
    Π.χ.
    Η Ειρήνη έχει μαύρα μαλλιά. Η λέξη "μαύρα" είναι επίθετο και επιθετικός προσδιορισμός (προσδιορίζει το ουσιαστικό "μαλλιά").
    Φρόντισε το πληγωμένο ζώο. Η λέξη "πληγωμένο" είναι μετοχή αλλά και επιθετικός προσδιορισμός (προσδιορίζει τη λέξη "ζώο").
■ Οπότε, σαν επιθετικοί προσδιορισμοί χρησιμοποιούνται επίθετα, μετοχές, αντωνυμίες, αριθμητικά, ουσιαστικά, εμπρόθετα ουσιαστικά, επιρρήματα με άρθρο.
■ Κάποιες φορές ο επιθετικός προσδιορισμός συνδέεται τόσο στενά με το ουσιαστικό που προσδιορίζει, ώστε το ονοματικό σύνολο που σχηματίζουν να αποδίδεται με μία μόνο σύνθετη λέξη (προσδιοριστικά σύνθετα). Π.χ.: η μεγάλη πόλη → η μεγαλούπολη /     τα μικρά προβλήματα → τα μικροπροβλήματα.

Επίθετα (γενικά)