Δεκέμβριος... Καλό μήνα!

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

Ετυμολογία
Δεκέμβριος από το "δέκα" ως δέκατος μήνας (στο ρωμαϊκό ημερολόγιο). Ο χρόνος για τους Ρωμαίους άρχιζε από τον Μάρτιο. Έτσι ο Δεκέμβριος ήταν ο δέκατος μήνας του χρόνου. Αυτό ακριβώς σημαίνει και το όνομά του που προέρχεται από τη λατινική λέξη “decem” που σημαίνει δέκα. Δωδέκατος μήνας έγινε στο Γρηγοριανό ημερολόγιο.
Ο Δεκέμβριος αντιστοιχεί στο Αττικό ημερολόγιο με το μήνα Ποσειδεώνα (12 Δεκεμβρίου-10 Ιανουαρίου).

Ονομασίες του μήνα Δεκέμβρη
Ο λαός μας τον λέει και:
Χριστιαννάρης
Χριστουγεννάρης
Χριστουγεννάς
Χριστουγεννιάτης
Αντριάς
Βρωμαλίτης
Δεκέμβρης
Δεκέμπρης
Καλικαντζαρόμηνας
Χαμένος
Χιονιάς

Αρχαίες και νέες γιορτές το Δεκέμβριο
Ο Δεκέμβριος από τους Ρωμαίους ήταν αφιερωμένος στον Κρόνο προς τιμήν του οποίου γιόρταζαν τα Σατουρνάλια που ξεκινούσαν από τις 17 του μηνός. Πίστευαν ότι στις 25 του μηνός ο Ήλιος αναγεννιέται και αποκτάει καινούργιες δυνάμεις. Γι' αυτό και τότε γιόρταζαν τα γενέθλια του αήττητου ήλιου (τα Βρουμάλια, γιορτή του χειμερινού ηλιοστασίου).
Η εκκλησία μας, με βάση το γεγονός αυτό πού ήταν βαθιά ριζωμένο στη λαική συνείδηση καθιέρωσε μια χριστιανική γιορτή. Τέτοια γιορτή που ταίριαζε στην αντικατάσταση αυτή θεωρήθηκε πως είναι η Γέννηση του Χριστού, γιατί ο Χριστός είναι ο ζωοδότης ήλιος, ο ήλιος της δικαιοσύνης και της αγάπης.
Της Αγίας Βαρβάρας (4 Δεκεμβρίου). Σε πολλές πόλεις της Μικράς Ασίας «φτιάχνουν μια μεγάλη μελόπιτα, που την τοποθετούν στο τρίστρατο της γειτονιάς. Εκεί πηγαίνει ο ιερέας να την ευλογήσει. Η νοικοκυρά κόβει την πίτα και τη μοιράζει στους περαστικούς». Η έκθεση στο τρίστρατο και η προσφορά στον κόσμο θυμίζει τα δείπνα της Εκάτης, που τη λάτρευαν ιδιαίτερα στη Μικρά Ασία ως «τριοδίτιν» και «ενοδία» θεά.
Του Αγίου Νικολάου (6 Δεκεμβρίου). Είναι ο προστάτης των ναυτικών. Σύμφωνα με τις παραδόσεις, «τα ρούχα του είναι πάντοτε βρεγμένα από την άλμη και τα γένια του στάζουν θάλασσα». Είναι ο κύριος των ανέμων και της τρικυμίας.
Του Αγίου Σπυρίδωνα (12 Δεκεμβρίου). Τιμάται κατεξοχήν στην Κέρκυρα.

Παροιμίες για το μήνα Δεκέμβριο

• Δεκέμβριος, Χριστού γέννηση και καλός μας Χρόνος.

• Το τραγούδι με τον τρύγο, το Δεκέμβρη παραμύθι.

• Χιόνι του Δεκεμβρίου, χρυσάφι του καλοκαιριού.

• Να ’ναι Χριστούγεννα στεγνά, τα Φώτα χιονισμένα 

        και τα Λαμπρά βρεχούμενα, αμπάρια γιομισμένα.

• Αγια-Βαρβάρα μίλησε κι ο Σάββας απεκρίθη :

        - Μαζέψτε ξύλα κι άχυρα και σύρτε και στο μύλο,
        γιατί Αϊ-Νικόλας έρχεται στα χιόνια φορτωμένος.

• Αν είν’ τα Γέννα φεξερά, είναι τα Φώτα θαμπερά.

• Αν λείπω τ’ Άγια των Αγιών, τ’ Αϊ-Νικολοβάρβαρα είμαι εδώ.

• Αν πρώιμα η αμυγδαλιά ανθίσει τον Δεκέμβρη,

        βαρύς χειμώνας κι όψιμος θε να ’ρθει να μας εύρει.

• Απ’ τα Νικολοβάρβαρα αρχίζει κι ο χειμώνας.

• Άστρα το χειμώνα, σύννεφα το καλοκαίρι.
• Γύρω γύρω του Χριστού η καρδιά του χειμωνιού.
• Δεκέμβρης μας επλάκωσε, το κρύο μας φαρμάκωσε.

• Εμπρός πίσω του Χριστού η καρδιά του χειμωνιού.

• Μέχρι τ’ Αϊ-Νικόλα οι τοίχοι βράζουνε.

• Ο Αϊ-Νικόλας ασπρίζει τα γένια του.
• Ο Δεκέμβρης κι ο Γενάρης του διαβόλου το ζευγάρι.
• Όποιον καιρό κάνει τσ’ Αγιάς Βαρβάρας, θα τον κάνει όλο τον Δεκέμβρη.
• Τη Γέννηση την άβρεχη, τα Φώτα χιονισμένα

        και τη Λαμπρή βρεχούμενη, τα πάντα ευτυχισμένα.

• Πάνω στον πάγο συννεφιά, βαρύς χειμώνας θα ’ρθει.
• Πρώιμος χειμώνας ακολουθείται από πρώιμη άνοιξη.
• Σαν είν’ Χριστούγεννα στεγνά, και Φώτα χιονισμένα,

        χαρά σ’ αυτό το γεωργό που ’χει πολλά σπαρμένα.

• Τ’ Αγίου Σπυρίδωνα  η μέρα κερδίζει ένα σπυρί.
• Τ’ Αϊ-Νικολοβάρβαρα κάνει νερά και χιόνια.
• Τ’ Αϊ-Σάββα τρώνε φάβα.
• Τα τραγούδια με τον Τρύγο, παραμύθια τον Δεκέμβρη.
• Τον Δεκέμβρη δίκαια σπέρνε.
• Τον Νοέμβρη και Δεκέμβρη, φύτευε καταβολάδες.
• Του Δεκέμβρη η μέρα καλημέρα, καλησπέρα.
• Χαρά στα Γέννα τα στεγνά, στα Φώτα χιονισμένα

        και στη Λαμπρή βρεχούμενη, τ’ αμπάρια γεμισμένα.

• Χειμωνιάτικη γέννα, καλοκαιρινή χαρά.
• Χριστούγεννα Χριστόχιονα.

Πηγές
Σαν Σήμερα.gr
paidika.gr

---

---